การรักษามะเร็ง เช่น เคมีบำบัด รังสีรักษา หรือการผ่าตัด มักทำให้ผู้ป่วยมีผลข้างเคียง เช่น เบื่ออาหารหรือคลื่นไส้ ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและภาวะโภชนาการ การจัดการอาการเหล่านี้จึงสำคัญเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารได้ดีขึ้น และมีกำลังกายเพียงพอต่อสู้กับโรคมะเร็ง

1. ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร

การปรับเปลี่ยนวิธีการรับประทานอาหารสามารถช่วยลดอาการเบื่ออาหารและคลื่นไส้ได้ เช่น:

• แบ่งมื้ออาหารเป็นมื้อเล็กๆ แต่บ่อยขึ้น แทนการรับประทานมื้อใหญ่ 3 มื้อต่อวัน การแบ่งเป็นมื้อเล็กๆ 5-6 มื้อจะช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น และลดความรู้สึกอึดอัด
• เลือกรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก ซุป หรือผลไม้ที่มีน้ำมาก เช่น แตงโม แคนตาลูป
• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกลิ่นแรงหรือรสจัด เพราะอาจกระตุ้นให้เกิดอาการคลื่นไส้ได้

2. ดื่มน้ำให้เพียงพอ

การดื่มน้ำเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง แต่ควรดื่มในปริมาณที่เหมาะสมและไม่มากเกินไปในครั้งเดียว เพื่อไม่ให้รู้สึกอิ่มจนไม่อยากรับประทานอาหาร แนะนำให้จิบน้ำตลอดวัน และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือน้ำตาลสูง

3. รับประทานอาหารที่มีแคลอรีสูง

เมื่อผู้ป่วยรู้สึกเบื่ออาหาร การเลือกรับประทานอาหารที่มีแคลอรีสูงแต่ปริมาณน้อยจะช่วยให้ร่างกายได้รับพลังงานเพียงพอ เช่น อะโวคาโด เนยถั่ว นม หรือโยเกิร์ต

4. ใช้ยาบรรเทาอาการคลื่นไส้

ในกรณีที่อาการคลื่นไส้รุนแรง ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับยาบรรเทาอาการคลื่นไส้ เช่น ยา Ondansetron หรือ Metoclopramide ซึ่งสามารถช่วยลดอาการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

5. พักผ่อนให้เพียงพอ

การพักผ่อนเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง เพราะความเหนื่อยล้าอาจทำให้อาการเบื่ออาหารแย่ลงได้ ควรนอนหลับให้เพียงพอ และหากรู้สึกเหนื่อยระหว่างวัน ควรหาเวลาพักสั้นๆ

6. ปรึกษานักโภชนาการ

นักโภชนาการสามารถช่วยวางแผนการรับประทานอาหารที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายและอาการของผู้ป่วยมะเร็งได้ โดยเฉพาะในกรณีที่ผู้ป่วยมีภาวะขาดสารอาหารหรือน้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว

7. ใช้เทคนิคการผ่อนคลาย

ความเครียดและความวิตกกังวลสามารถทำให้อาการเบื่ออาหารและคลื่นไส้แย่ลงได้ ดังนั้น การฝึกเทคนิคการผ่อนคลาย เช่น การทำสมาธิ การหายใจลึกๆ หรือการฟังเพลงสบายๆ จะช่วยลดความเครียดและทำให้รู้สึกดีขึ้น

8. ปรึกษาแพทย์อย่างสม่ำเสมอ

ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์เกี่ยวกับอาการเบื่ออาหารหรือคลื่นไส้ที่เกิดขึ้น เพื่อให้แพทย์สามารถปรับแผนการรักษาและให้คำแนะนำที่เหมาะสมได้

อาการเบื่ออาหารและคลื่นไส้จากการรักษามะเร็งเป็นปัญหาที่พบได้บ่อย แต่สามารถจัดการได้ด้วยวิธีการต่างๆ เช่น การปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การดื่มน้ำให้เพียงพอ การใช้ยาบรรเทาอาการ และการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ การดูแลตนเองอย่างถูกวิธีจะช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และมีกำลังกายที่แข็งแรงเพื่อต่อสู้กับโรคมะเร็ง