การปฏิบัติตัวสำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่รับการผ่าตัด

วันที่ 27-05-2010 | อ่าน : 8675

การปฏิบัติตัวสำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่รับการผ่าตัด
 

การปฏิบัติตัวก่อนเข้ารับการผ่าตัดรักษา 

  1. มีความตั้งใจแน่วแน่และมั่นใจในแผนการรักษาที่จะได้รับ
  2. ทำจิตใจให้สบาย ปลอดโปร่ง
  3. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบทั้ง 5 หมู่
  4. งดดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่
  5. ควรดื่มน้ำมากๆ อย่างน้อยวันละ 6 – 8 แก้ว ยกเว้นในรายที่มีภาวะไตเสื่อม และภาวะน้ำท่วมปอด
  6. ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 15 นาที
  7. รักษาความสะอาดทุกส่วนของร่างกายตั้งแต่ศีรษะจรดปลายเท้า
  8. ควรพักผ่อนทั้งร่างกายและจิตใจ หาโอกาสพูดคุยแลกเปลี่ยนความรู้กับผู้ป่วยที่รักษาประสบความสำเร็จแล้ว 

การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัดรักษา

      ในระยะแรกหลังผ่าตัดใหม่ๆ ผู้ป่วยจะต้องนอนพักรักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาล ดังนั้นการดูแลในระยะนี้จึงมักเป็นหน้าที่ของบุคลากรทางการแพทย์ โดยมีข้อแนะนำให้ปฏิบัติดังนี้
  1. ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และพยาบาลอย่างเคร่งครัด

  2. การทำความสะอาดแผลผ่าตัดในระยะนี้เป็นหน้าที่ของศัลยแพทย์และพยาบาล โดยต้องระมัดระวังเรื่องความสะอาดปราศจากเชื้อให้มากที่สุด เทคนิควิธีการทำแผลจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับชนิดและตำแหน่งที่ทำการผ่าตัด โดยปกติบุคลากรทางการแพทย์จะเป็นผู้ให้คำแนะนำวิธีการดูแลแผล ก่อนอนุญาตให้กลับบ้าน

  3. แจ้งให้แพทย์และพยาบาลทราบทันที เมื่อรู้สึกว่ามีสิ่งผิดปกติขึ้นในร่างกาย เช่น รู้สึกเหนื่อย  แน่นหน้าอก  หายใจไม่ออกมากขึ้น มีเลือดไหลออกจากแผลไม่หยุด เป็นต้น

  4. การออกกำลังจะช่วยให้กลับสู่สภาวะปกติได้เร็วขึ้น สำหรับการผ่าตัดทั่วไปพบว่า หลังผ่าตัดประมาณวันที่ 3 – 4 แพทย์จะอนุญาตให้ผู้ป่วยเดินรอบเตียงได้ และให้ไปห้องน้ำเอง ประมาณวันที่ 7 – 10 หลังผ่าตัด ผู้ป่วยจะได้รับการฝึกหัดเดินขึ้นบันได 1 ชั้น

อาการที่เกิดขึ้นหลังผ่าตัดและการแก้ไข

อาการเจ็บแผลที่หน้าอก
     เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้ตามปกติ อาจเป็นอยู่ได้หลายสัปดาห์หลังการผ่าตัด จะค่อยๆ ทุเลาลงไปเอง แต่ถ้ายังมีการเจ็บปวดอยู่ ควรรับประทานยาลดปวดตามที่แพทย์สั่งไว้ให้ ฝึกหายใจให้ถูกวิธีจะลดอาการปวดแผลได้

เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ 
      เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้ตามปกติหลังผ่าตัดช่วงแรกๆ จะค่อยๆ ดีขึ้นในเวลาต่อมา แต่ควรไม่ลืมว่าร่างกายผู้ป่วยต้องการสารอาหารเพื่อฟื้นฟูร่างกายในช่วงนี้ ดังนั้นผู้ป่วยควรพยายามรับประทานอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วน มีหลักดังนี้
  • เน้นเป็นอาหารอ่อนในระยะแรก จนถึงอาหารปกติธรรมดา
  • เคี้ยวอาหารให้ละเอียดและช้าๆ รับประทานในปริมาณที่น้อยในแต่ละมื้อ แต่เพิ่มจำนวนมื้อมากขึ้น
  • อาจจะรับประทานเฉพาะอาหารที่ชอบ แล้วรอจนกว่าความอยากอาหารจะกลับมาเป็นปกติ จึงเริ่มรับประทานอาหารตามคำแนะนำของนักโภชนาการ

อาการไข้ต่ำๆ 
     หลังผ่าตัดในระยะแรกๆ อาจมีไข้ได้ ถือว่าเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้ตามปกติ และไข้จะหายไปเองภายใน 2–3 วัน เมื่อผู้ป่วยกลับไปพักพื้นที่บ้าน ถ้ามีไข้เกิน 38 องศาเซลเซียส ติดต่อกันนานเกิน 2 วัน ให้มาพบแพทย์โดยไม่ต้องรอวันนัด

อารมณ์แปรปรวน 
      ความวิตกกังวล นอนไม่หลับ อาจเกิดขึ้นได้ อาการเหล่านี้จะน้อยลงไปเมื่อผู้ป่วยได้พักผ่อนอยู่ที่บ้าน ญาติพี่น้องและบุคคลใกล้ชิดควรคอยพูดให้กำลังใจ ยอมรับพฤติกรรมการตอบสนองของผู้ป่วย พยายามช่วยสนับสนุนให้ผู้ป่วยได้แสดงออกในทางที่สร้างสรรค์ ซึ่งสำคัญอย่างยิ่งที่จะช่วยป้องกันความรู้สึกสิ้นหวัง ช่วยให้ผู้ป่วยได้เผชิญกับโรคและการรักษาได้ดีขึ้น

อาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ก่อนนัด 
      ได้แก่ แผลอักเสบ บวมแดง แผลเป็นหนอง น้ำเหลืองไหลออกจากแผล มีอาการเหนื่อยง่าย แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก บวมตามร่างกาย เป็นต้น ควรมาพบแพทย์ก่อนโดยไม่ต้องรอถึงวันนัด

การพักฟื้นที่บ้านหลังการผ่าตัดรักษา

การดูแลแผลผ่าตัด
      การดูแลแผล ถือเป็นเรื่องสำคัญในการหายของแผล วิธีการดูแลทำความสะอาดแผลจะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับชนิดและตำแหน่งที่ทำการผ่าตัด
  • ควรได้รับคำแนะนำจากศัลยแพทย์และพยาบาลเกี่ยวกับการดูแลแผล
  • การดูแลแผลผ่าตัดทั่วๆ ไป หลังผ่าตัดประมาณ 5–7 วัน ยังต้องระวังไม่ให้แผลถูกน้ำ ไม่ควรใช้แป้งหรือยาใดๆ โรยแผล เมื่อแผลหายดีแล้วสามารถอาบน้ำโดยใช้สบู่ลูบเบาๆ บริเวณแผล และใช้ผ้าเช็ดตัวนุ่มๆ ซับเบาๆ ให้แห้งได้
  • ควรรีบมาพบแพทย์เมื่อแผลมีการติดเชื้อ เช่น อาการอักเสบ ปวด บวมแดง และมีน้ำเหลืองไหลออกจากแผล

กิจกรรมและการออกกำลังกาย

การออกกำลังกายเป็นกิจกรรมที่มีความสำคัญต่อการฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายของผู้ป่วย ช่วยให้ผู้ป่วยกลับสู่สภาวะปกติได้เร็วขึ้น
  • การออกกำลังไม่มีขีดจำกัดขึ้นอยู่กับว่าผู้ป่วยสามารถทำได้เท่าใด เพียงแต่ให้พักเมื่อรู้สึกว่าเริ่มเหนื่อย
  • เมื่อผู้ป่วยกลับบ้านแล้ว สามารถออกกำลังกายได้ตามสมควร
  • การเดินออกกำลังเป็นวิธีที่ดีที่สุดหลังผ่าตัด โดยเริ่มต้นเดินจากที่ราบก่อน ทำทุกวัน วันละ 1–2 ครั้ง ในตอนเช้าและตอนเย็น แล้วค่อยๆ เพิ่มระยะทางให้มากขึ้น
  • ทำกิจกรรมเบาๆ ได้ ควรหลีกเลี่ยงการทำงานหนักในระยะ 4–6 สัปดาห์ หลังผ่าตัด
  • ถ้ารู้สึกเหนื่อย เวียนศีรษะเหมือนจะเป็นลม ให้หยุดและพักทันที

การพักผ่อน นอนหลับ และการมีเพศสัมพันธ์

  • ควรหาเวลานอนพักบ่อยๆ โดยเฉพาะหลังออกจากโรงพยาบาลใหม่ๆ
  • ควรวางแผนในการทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อหลีกเลี่ยงอาการอ่อนเพลีย
  • เมื่อรู้สึกเหนื่อย ให้หยุดกิจกรรมนั้นและพักทันที
  • ควรพยายามหาเวลาพักผ่อนในตอนกลางวัน อย่างน้อยวันละ 20 นาที ไม่จำเป็นต้องนอนให้หลับ เพียงเป็นการนอนพักผ่อนก็ได้
  • ในแต่ละคืน พยายามนอนให้ได้ประมาณ 8-10 ชั่วโมง
  • ควรหาโอกาสผ่อนคลายความเครียด เช่น อ่านหนังสือ ฟังเพลง ปลูกต้นไม้ เล่นเกมส์ ทำสมาธิ ทำการฝีมือ หรืองานอดิเรกอื่นๆ รวมถึงการท่องเที่ยวตามสถานที่ต่างๆ ที่มีอากาศปลอดโปร่ง ไม่แออัด
  • การมีเพศสัมพันธ์ สามารถเริ่มได้เมื่อรู้สึกพร้อมและต้องการ โดยหลีกเลี่ยงท่าที่อาจกระทบกระเทือนแผลผ่าตัด

การรับประทานอาหาร

      ความอยากอาหารอาจลดลงหลังการผ่าตัดใหม่ๆ ไม่ถือเป็นเรื่องผิดปกติ เพียงแต่ไม่ลืมว่าร่างกายของผู้ป่วยต้องการสารอาหารเพื่อฟื้นฟูร่างกายในช่วงนี้ ดังนั้นจึงต้องรับประทานอาหารที่สารอาหารครบถ้วน รวมทั้งควรติดตามดูน้ำหนักอย่างสม่ำเสมอ

การดูแลผู้ป่วยของผู้ใกล้ชิด

      การเตรียมใจก่อนผ่าตัด เป็นเหตุผลสำคัญที่กระทบต่อการฟื้นฟูร่างกายของผู้ป่วยหลังการผ่าตัด ผู้ป่วยอาจวิตกกังวลต่อการผ่าตัดเอาอวัยวะออก ความเจ็บปวด ตลอดจนความหวาดกลัวต่อสิ่งที่ไม่อาจจะทราบได้ในอนาคต คำชี้แจงของบุคลากรในโรงพยาบาลอาจไม่สามารถขจัดความกังวลของผู้ป่วยได้หมด ดังนั้น ญาติพี่น้องหรือผู้ใกล้ชิดควรเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วยร่วมกับทีมทางการแพทย์ด้วย กำลังใจจากญาติพี่น้องและคนรอบข้าง เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วยมะเร็งทุกระยะการรักษา ช่วยให้ผู้ป่วยปรับตัวและยอมรับในภาวะปัจจุบัน รวมทั้งให้ผู้ป่วยได้เรียนรู้และประเมินเงื่อนไขการใช้ชีวิตต่อไปในอนาคต 


รับข้อมูลเพิ่มเติมฟรี คลิกที่นี่ หรือโทร 02-6640078
 

หากมีปัญหาสุขภาพผู้ป่วยมะเร็ง เราคืออีกหนึ่งทางออก ที่จะช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตปกติได้อีกครั้ง ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ โปรดคลิก inbox Facebook ชมรมฟื้นฟูสุขภาพผู้ป่วยโรคมะเร็ง