มะเร็งและเนื้องอกในสมอง

วันที่ 31-08-2011 | อ่าน : 14651

          ในระบบประสาทส่วนกลางนั้นเมื่อมีเนื้องอกชนิดใดเกิดขึ้นมา ก็สามารถก่อให้เกิดอาการได้ เนื่องจากระบบประสาทส่วนกลางมีกระดูกล้อมอยู่โดยรอบ เนื้อระบบประสาทที่ถูกกดไม่สามารถขยายไปที่อื่นได้ แม้กระทั่งเนื้องอกธรรมดาที่ไม่ใช่มะเร็งก็สามารถที่จะก่อให้เกิดอาการต่างๆ ที่อาจถึงแก่ความตายได้

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของโรค
     1. ลักษณะทางพันธุกรรม ในผู้ป่วยบางรายสามารถพบโครโมโซมที่ผิดปกติได้
     2. ในผู้ป่วยบางคนสามารถพบเนื้องอกระบบประสาทส่วนกลางร่วมกับกลุ่มอาการต่างๆ ที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้มากขึ้น เช่น Tuberous sclerosis, Von Recklinghausen’s disease, Von Hippel – Lindau’s disease, Basal cell nevus syndrome
     3. สารเคมีบางตัว เช่น vinyl chloride, hydrocarbon
     4. เชื้อไวรัสบางตัว
     5. ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น ในผู้ป่วยที่ต้องได้รับยากดระบบภูมิคุ้มกันเนื่องจากมีการเปลี่ยนไตหรือในผู้ป่วย AIDS จะพบ lymphoma ในสมองมากขึ้น
     6. รังสี

ลักษณะทางคลินิก
       มีอาการที่เกิดเนื่องจากความดันภายในกะโหลกศีรษะสูงขึ้น ได้แก่ ปวดศีรษะ, คลื่นไส้, อาเจียน, ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง เมื่อใช้เครื่องมือส่องดูประสาทจอตา จะพบขั้วประสาทที่จอรับภาพของตาบวม (papilledema) กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นตามตำแหน่งของเนื้องอก ที่ก่อให้เกิดพยาธิสภาพต่อเนื้อระบบประสาทส่วนนั้น กลุ่มอาการจะเกิดจากการสูญเสียหน้าที่ของระบบประสาทส่วนนั้น

การวินิจฉัยโรค
     - โดยการซักประวัติและตรวจร่างกาย
     - การตรวจขั้วประสาทจอตา และ visual field
     - การเจาะเลือดตรวจค่า CBC, LFT
     - การเอ็กซเรย์ปอด เพื่อดูว่ามีหลักฐานของมะเร็งที่อยู่นอกระบบประสาทส่วนกลางเข้าไปสู่ระบบประสาทส่วนกลาง
     - ถ้าสงสัยเนื้องอกบริเวณ pineal gland ควรเจาะ tumor marker บางตัวไว้ ได้แก่ AFP, HCG
     - เอ็กซเรย์กะโหลกศีรษะ อาจจะพบความผิดปกติ ดังนี้
             (1) เนื้องอกที่มี calcification
             (2) pineal glanal ที่มี calcification ถูกเบียดไปจากตำแหน่งที่อยู่ตรงกลาง

พยากรณ์ของโรค
     พยากรณ์ของโรคขึ้นอยู่กับปัจจัยหลัก ดังต่อไปนี้คือ
     1. สถานะภาพทั่วๆ ไปของผู้ป่วย ได้แก่
            • อายุ : โดยทั่วๆ ไปผู้สูงอายุและเด็กที่มีอายุน้อยมากๆ ก็จะทนต่อการรักษาไม่ได้ และธรรมชาติของเนื้องอกที่เกิดในกลุ่มอายุนี้มักจะมีลักษณะที่รุนแรง
            • ระยะเวลาของอาการที่มีก่อนที่จะเริ่มรักษา
            • ลักษณะทั่วๆ ไปของผู้ป่วย ได้แก่ ผู้ป่วยสามารถทำงานได้ตามปกติหรือไม่ ช่วยเหลือตัวเองได้หรือไม่
     2. ปัจจัยที่เกี่ยวกับตัวโรค ได้แก่ จุลพยาธิวิทยา ระดับของเนื้องอกและการตายของเซลล์ ระยะของโรค บริเวณที่เกิดเนื้องอก
     3. ปัจจัยที่เกี่ยวกับการรักษา หากได้รับการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม ย่อมจะมีพยากรณ์ของโรคดีกว่าคนไข้ที่ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม

การรักษา
      ในการรักษาเนื้องอกระบบประสาทส่วนกลางนั้น จะต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างแพทย์ผู้เชี่ยวชาญหลายสาขาเสมอ ทั้งในด้านการวินิจฉัยโรคตลอดจนถึงการรักษาที่ถูกต้อง โดยการรักษาแบ่งทั่วๆ ไปเป็นดังนี้

การใช้ยา
   โดยหลักทั่วๆ ไปแล้วการใช้ยาประเภท corticosteroid จะช่วยลดความดันในโพรงกะโหลกศีรษะได้อย่างรวดเร็ว ในระหว่างที่รอผลจากการรักษาอื่น และในผู้ป่วยที่มีอาการชักหรือมีปัจจัยเสี่ยงที่จะชัก เนื่องจากตำแหน่งของเนื้องอกอยู่ที่ผิวของสมองก็ต้องให้ยากันชักไว้ด้วย

การผ่าตัด
     เป็นการรักษาเริ่มต้นของเนื้องอกระบบประสาทส่วนกลางเกือบทั้งหมด แต่ทั้งนี้เอาเนื้องอกออกได้มากน้อยเพียงใดขึ้นอยู่กับตำแหน่งและลักษณะการลุกล้ำเข้าไปในเนื้อสมองของเนื้องอกอันนั้น ในบางตำแหน่งอาจจะทำได้เพียงแค่ตัดเอาชิ้นเนื้อเล็กๆ ออกมาเพื่อให้รู้พยาธิสภาพของเนื้องอกเท่านั้น
     ปัจจุบันการผ่าตัดปลอดภัยขึ้นมาก อัตราการตายจากการผ่าตัดได้ลดลงเหลือต่ำกว่า 2–3% เนื่องจากมีการวินิจฉัยที่ถูกต้องและรวดเร็วขึ้นโดยใช้ CT scan หรือ MRI มีการใช้ corticosteroid ลดการบวมรอบเนื้องอกก่อนผ่าตัด การให้ยาสลบแก่ผู้ป่วยที่ดีขึ้นตลอดจนถึงวิธีการและเครื่องมือที่ใช้ในการผ่าตัดที่ก้าวหน้าขึ้นอย่างมาก

รังสีรักษา
    รังสีเป็นการรักษาที่สำคัญมากในเนื้องอกระบบประสาทส่วนกลาง สามารถทำให้หายขาดได้ในเนื้องอกบางชนิด หรือสามารถทำให้ผู้ป่วยสามารถมีชีวิตยืนยาวขึ้นได้อีกในช่วงระยะเวลาหนึ่ง

เคมีบำบัด
     เคมีบำบัดในเนื้องอกระบบประสาทส่วนกลางยังค่อนข้างจะมีบทบาทน้อยในปัจจุบัน อาจใช้ได้สำหรับเนื้องอกที่เกิดขึ้นมาใหม่และไม่สามารถรักษาด้วยวิธีอื่นได้ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นการใช้ยาหลายตัวร่วมกันระหว่าง อัตราการตอบสนองต่อยาเคมีบำบัดประมาณ 48 – 51% และช่วงเวลาการตอบสนองต่อยาประมาณ 3 – 12 เดือน นอกจากนี้อาจใช้เป็นการรักษาเสริมร่วมกับการผ่าตัดและการใช้รังสี ซึ่งสามารถเพิ่มอัตราการมีชีวิตรอดได้ในเนื้องอกบางชนิด

รับข้อมูลมะเร็งและเนื้องอกในสมองและการดูแลอย่างละเอียดได้ฟรี คลิกที่นี่ หรือโทร 02-6640078

หากมีปัญหาสุขภาพผู้ป่วยมะเร็ง เราคืออีกหนึ่งทางออก ที่จะช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตปกติได้อีกครั้ง ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ โปรดคลิก inbox Facebook ชมรมฟื้นฟูสุขภาพผู้ป่วยโรคมะเร็ง